در ارتباط با اظهارنامه‌های قضایی گاهی این سوال پیش می‎آید که آیا وقتی اظهارنامه‎‎ای برای ما ارسال و ابلاغ می‏‎شود، حتماً باید به آن جواب دهیم؟

میزان: آقای سرخیل از حقوقدان کشور در اینباره می‎گوید: ارسال اظهارنامه  – جز در مواردی که به حکم قانون لازم است – صلاح نیست، بنابراین پاسخ دادن به اظهارنامه را هم جایز نمی ‏پنداریم.

البته احتیاط حکم می‏ کند به منظور احتراز از برخی عواقب احتمالی ناخوشایند پس از خواندن دقیق اظهارنامه و آگاهی از مفاد آن در ستون پاسخ بنویسیم «تکذیب می‏‎شود».

 اگر علی‏رغم این توصیه، در موردی مایل به دادن پاسخ باشیم باید به یکی از دو طریق زیر عمل کنیم:

الف) در حضور مأمور ابلاغ، در ستون جواب، مطالب خود را بنویسیم. این اقدام به چند دلیل قابل توصیه نیست:

•  اولاً – معمولاً مأمور ابلاغ نمی‏ تواند مدت زیادی معطل شود تا ما پاسخ خود را بنویسیم.
• ثانیاً – طبعاً پاسخی که به این ترتیب نوشته می ‏شود، دقیق و حساب شده نیست و خطر اینکه ضمن آن مطلبی به ضرر خودمان بنویسیم زیاد است. پس بهتر است طریق دوم را برگزینیم.

ب) طی اظهارنامۀ دیگری جواب اظهارنامه ابلاغ شده را بدهیم. در این حالت در قسمت موضوع اظهارنامه خواهیم نوشت: «پاسخ اظهارنامۀ شمارۀ ….. مورخ ……» نحوۀ تنظیم و ارسال پاسخ همان است که قبلاً بیان کردیم.

آیا موارد دیگری را می‏‎توان جایگزین اظهارنامه کرد؟

پست تصویری جای اظهارنامه را نمی‏ گیرد و حالت ابلاغ رسمی را ندارد اما گاهی، مسایلی که پیش می‏ آید چنان فوریت دارد که حتی ارسال اظهارنامه، از نظر فوریت موضوع، وافی به مقصود نیست. در این گونه موارد می‏ توانیم مطلب خود را از طریق پست تصویری به طرف ابراز و اظهار کنیم و نسخه ‏ای از برگ ارسالی را هم خودمان داشته باشیم تا بعدها بتوانیم به آنها استناد کنیم. یعنی شرحی را که نوشته ‏ایم به وسیلۀ پست تصویری برای طرف می ‏فرستیم و در عین حال از ادارۀ پست می‏ خواهیم نسخه ‏ای از آن را هم به خود ما بدهد.

استفاده از پست تصویری در کلیۀ مواردی که مقام یا مقاماتی از انجام وظایف قانونی خود امتناع می ‏کنند و در عین حال حاضر نیستند نامه یا لایحه یا شکایت شما را بپذیرند و دستور ثبت آن را بدهند، می ‏تواند مفید باشد. چون به این ترتیب مقام مورد بحث نمی‏تواند ادعا کند که ما به او چیزی نگفته یا ننوشته ‏ایم یا مراجعه‏ ای به او نداشته ‏ایم.

البته فراموش نشود که پست تصویری جای اظهارنامه را نمی‏ گیرد و حالت ابلاغ رسمی را ندارد. بنابراین در هر مورد که از این وسیله استفاده می‏ کنیم بهتر است به طور همزمان اظهارنامه هم بفرستیم.

 

آیا وقتی یک اظهارنامه‎ قضایی به دست ما می رسد، حتماً باید به آن اظهارنامه پاسخ دهیم؟

هرچند که ارسال اظهارنامه در مواردی که در قانون پیش بینی شده است واجب است (احقاق برخی از حقوق منوط به ارسال اظهارنامه قضایی است)،  اما پاسخ دادن به اظهارنامه همواره ضرورت ندارد.

برای جواب دادن به اظهارنامه های قضایی می توانیم طی یک اظهارنامۀ دیگر به اظهارنامه ابلاغ شده پاسخ دهیم. برای این کار پس از خواندن دقیق متن اظهارنامه و آگاهی از مفاد آن می توانیم با یک عبارت کوتاه، متن اظهارنامه را تکذیب یا نفی کنیم. قابل ذکر است که اظهارنامه های قضایی باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنیم.